Inspiratie
Basisbehoeften als vitamines voor een vitale organisatie
Flexibiliteit en Productiviteit zijn belangrijke steekwoorden binnen Vitale organisaties. Bijvoorbeeld om de enorme aanpassingen die we in 2020 met elkaar doen vanwege het Coronavirus. Het vereist Motivatie, Energie en Veerkracht van medewerkers om flexibel en productief te zijn als tegenhanger van onze huidige uitdagingen. TNO heeft hier veel onderzoek naar gedaan en we zien dat motivatie, energie en veerkracht het tegenovergestelde zijn van Burn-out. Deze eisen zijn ook gecorreleerd met de Psychologische basisbehoeften Autonomie, Binding en Competentie (ABC) , beschreven vanuit de Zelf Determinatie Theorie (ZDT). Bij een frustratie van één of meer van deze basisbehoeften geeft dit stress. Als je geen of onvoldoende ABC ervaart, krijg je geen energie en trekt je batterij ook helemaal leeg.
Naast de psychologische basisbehoeften zijn ook de fysieke basisbehoeften belangrijk om vitaal te zijn. Als je slecht eet, drinkt, slaapt en te weinig beweegt, dan krijg je geen nieuwe energie. Deze psychologische en fysieke basisbehoeftes zijn essentieel voor ons persoonlijk en sociaal functioneren.
Ieder mens, zie onderstaand plaatje A of B, kan hierdoor meer of minder in een “Overleefstand” staan, waardoor er geen energie, veerkracht en motivatie is om Vitaal te kunnen leven.
De behoefte aan verBinding, B
De behoefte aan verBinding betekent dat een medewerker vertrouwen heeft in zijn collega’s, organisatie en leidinggevende en dat er een positief en veilig werkklimaat heerst. De medewerker voelt zich gewaardeerd. Vanuit de Evolutietheorie en Zelfdeterminatietheorie weten we dat mensen een diep verlangen hebben om te behoren tot een groep. Mensen functioneren ook beter in een groep. Hierdoor is dit de belangrijkste basisbehoefte om aan te werken in organisaties.
Door als leidinggevende en organisatie een respectvolle houding aan te meten en een grote beschikbaarheid aan de dag te leggen, sluit u aan bij de behoefte aan verbondenheid van de medewerkers en het team.
Wanneer een leidinggevende echter zeer afstandelijk overkomt en onveiligheid creëert (bv. door zich erg dwingend op te stellen, of een teamlid publiekelijk te kijk zet), dan zal dit een negatieve impact hebben op de behoefte aan verbondenheid.
De behoefte aan Competentie, C
De behoefte aan competentie betekent dat een medewerker vertrouwen heeft in zijn eigen kunnen en zich bekwaam voelt om uitdagingen aan te gaan en een taak tot een goed einde te brengen. Daarbij willen we ook goed functioneren in de groep, dat geeft een gevoel van veiligheid.
Als leidinggevende en organisatie kunt u via het aanbieden van structuur de behoefte aan competentie ondersteunen. Dit doet u onder meer door duidelijkheid te creëren en medewerkers gepaste hulp en uitdaging aan te bieden.
Wanneer de leidinggevende en organisatie echter alles op zijn beloop laat, en slechts ingrijpt als er iets verkeerd loopt of niet aansluit bij de de competenties van de medewerker, zal dit een negatieve impact hebben op het competentiegevoel.
De behoefte aan Autonomie, A
De behoefte aan autonomie betekent dat een medewerker maximale veiligheid ervaart om in vrijheid eigen keuzes te kunnen maken. De medewerker voelt dat hij ertoe doet en een zekere mate van invloed en controle kan uitoefenen. Deze maximale veiligheid betekent dat de medewerker zichzelf kan zijn in een groep.
Als leidinggevende en organisatie kunt u via een motiverende stijl de behoefte aan autonomie van uw medewerkers en team ondersteunen, onder meer door hun inbreng te waarderen en hen uit te nodigen tot participatie.
Wanneer een leidinggevende of organisatie geen ruimte laat voor de eigenheid van medewerkers of hun inbreng actief beknot, zal dit hun behoefte aan autonomie frustreren wat een negatieve impact heeft op hun motivatie, met alle negatieve gevolgen van dien.
In dit plaatje kunt u zien hoe de verbinding ligt tussen de Psychologische basisbehoeften en zaken als Erkenning, Bevlogenheid en Zingeving.
Vitaliteit gaat over het bevredigen van de Fysieke en Psychologische basisbehoeften van medewerkers en door daar zorg voor te hebben, kunt u bouwen naar een vitale organisatie.
In ons vak als Vitaliteitspecialisten betekent dit dat wij organisaties helpen om te bouwen aan het richten en managen van de energie van de groep, juist omdat dit zo helpend is om te werken naar een productieve en wendbare organisatie. Het mooie is, dat we hier een praktisch programma voor hebben ontwikkeld. Het doorlopen van dit Leiderschapsprogramma resulteert in een fundament om Vitaliteit te kunnen sturen en borgen in de lijn met heldere KPI’s en kwartaalmetingen.